රසවිදීමට කලා නිර්මාණයක් සම්භාව්‍යය ශාස්ත්‍රීය නිර්මාණයක්ම විය යුතුද? සරල සුභාවිතයෙන් යුතු කලා නිර්මාණයක් උසස් නිර්මාණ නොවන්නේද?

මේ මාතෘකාව ඔස්සේ යමක් ලියන්නට සිදුවූයේ මීට දින කිහිපයකට පෙර මා ලියූ - අප රටේම නිර්මාණය වූ මෙවන් වූ සංගීත නිර්මාණ රසවිදීමට අපි තවමත් භාග්‍යවත් වී සිටින්නෙමු ලිපියට එක් පාඨක මිතුරෙකු නමක් සදහන් නොකර තබා තිබූ මෙම කමෙන්ටුව නිසාවෙනි.

//AnonymousSeptember 8, 2016 at 8:22 PM

ලංකාවේ ඉතින් හැමදාම කියන සරල ගීත ටික එක එක විදියට කියනවා.

වෙන රටකට ගිහිල්ල හරි ඔර්කෙස්ට්‍රා එකක් ලයිව් අහන්න. සරල ගීත මොනවද කියල හිතෙයි.

පුලුවන්නම් මෙන්න මේ ෆිල්ම් ඒකත් බලන්න.

Whiplash//

මා මෙම කමෙන්ටුවේ අවසානයෙන් අරඹන්නම්. ඔව් මම ඊයේ Whiplash   සම්පුර්ණයෙන් බොහොම සාවධානව  නැරඹුවා.  ඔස්කාර් සම්මාන තුනකින්ම හිමිකම් කියන්නට සමත් වූ  උසස් නිර්මාණයක්. විශේෂයෙන් සංගීත උපදේශක Fletcher ගේ චරිතය සහය චරිතය වූවත් ප්‍රධාන චරිතය අභිබවා එය හිතට දැනෙන ලෙස රඟපෑ J.K.Simmons රංඟනවේදීයාට සහය චරිතයට හිමි ඔස්කාර් සාම්මානය ලැබීම සාධාරණත්වය ඉටුවීමක්. 

මෙම චිත්‍රපටිය තුලින් ලබාදෙන අප්‍රතිහත  ධෛර්යය, කැපවීම පිළිබදව ආදර්ශය ඉහලයි. එහෙත් යම් ඉලක්කයක් සපුරා ගැනීම වෙනුවෙන් අන්‍යයන්ගේ ආත්මීය වටිනාකම් බැහැර කරමින්. මිනිසෙකු වෙනුවට යාන්ත්‍රික සත්වයෙකු බිහිකිරීම උචිතද යන කාරණය ගැන නම් ගැටළුවක් ඇතිවූවා.

එම කාරණයෙන් ඔබ්බට ගිය විට මෙම කමෙන්ටුවෙන් කියවුන සරල කලාත්මක නිර්මාණයක් තවදුරටත් වර්ධනය කරමින් හෝ ගුණාත්මක බව ලබාදීමට නව පරපුර උත්සහ දරද්දී එය යම් අවතක්සේරුවකට ලක්කිරීම සාධාරණදැයි සැකයක් මතුවේ. විශේෂයෙන් මා මෙම ලිපියෙන් පැවසූ වැඩසටහන් මා හොදයැයි සිතන නිසා අන්‍යයන්ද එසේ සිතිය යුතුයයි මතයක් මා තුල නොමැති බවද පවසන් අතරම අපගේ රටේ නිපැයෙන කුමක් හෝ කිසියම් ගුණාත්මක බවක් පෙන්වයි නම් එය අගය නොකරමින් පිටරටින් ලැබෙන සෑමදෙයක්ම අපට නොගැලපුනද? නොතේරුනද? යන්න පවා සැලකිල්ලට නොගනිමින් එක හෙලා හොද යයි කීම සුදුසුදෝ යන හැගීමද මතුවිය.

සාපේක්‍ෂව ගත්විට මගේ අදහස නම් අප රටේ ඉතිහාසය වසර දෙදහස් ගණනක් වුවද, විවිද කර්මාන්තයන්ගෙන්, විවිද ශිල්පීය නිපුනත්වයෙන්, එසේම කලා නිපුනත්වයෙන්ද එම වසර දෙදහස් ගණනක් උරුමය සහ ඉතිහාසය තිබුනද පසුගිය දශක පහක සහ අද තිබෙන තත්ත්වයට පත්වීමටට අපට පසුගිය සියවසේ තරමක් කාලයක් ගියපසු අරඹන්නට සිදුවූ බවක් හැගේ. 

එයට විවිද හේතු විශාල වශයෙන් ඇතිමුත් කෙටියෙන් පවසමිනම්,  පසුකාලීනව රාජ්‍යත්වයේ ඇතිවූ විවිද හැලහැප්පීම්, රාජධානී කෙටිකලක් තුල රටේ විවිද ප්‍රදේශ කර සංක්‍රමණය වීම, සහ යුරෝපීය ආක්‍රමණ නිසා විවිද ගතිලක්‍ෂන අපගේ ස්වදේශිකත්වයට සුභවාදී ලෙස ලැබුනාටත් වඩා ස්වදේශික ගති ආකල්ප, සංස්කෘතිය හා ආගම යනාදී සෑම කාරණයකට අහිතකර ලෙස මැඩපවත්වමින් ලැබීම ස්ථාවර තත්ත්වයක් මොනම ක්‍ෂෙත්‍රයක් කරා නොතිබීම ගතවූ වසර 500 ක පමණ කාලයක් එනම් 20 වන සියවසට පෙර වසර 500 ක පමණ කාලයක් තුල  අපේ රටට ආවේණික ලෙස පරිණාමය නොවීම යන්න දැක්විය හැකිය. එහෙත් මෙම ඉතිහාසය තුල අපේ රටේ විවිද කලා නිර්මාණ විවිද කාල වලදී උසස් ලෙස නිර්මාණය නොවූ බවක් මෙයින් අදහස් නොකරන අතර විවිද නිර්මාණ මතු පරම්පරාවටද ආඩම්බරයක් විය හැකි ලෙස නිර්මාණය වූවද එය තවදුරටත් ක්‍රමිකව නොනවත්වා වර්ධනය කරගැනීමට ඉන්පසු බිහිවූ පරම්පරාවට හෝ ශිල්පීන්ට හැකිවූයේද යන්න පිළිබදව ගැටළුවක් පවතී.

20 වන සියවසේ මුල දී නීතිඥ  ජෝන් ද සිල්වා මහතා නූර්ති හා නාඩගම් සම්ප්‍රධායන් ඇසුර කරගෙන කරන ලද  ඓතිහාසිකා තේමාවන්ගෙන් යුතු නිර්මාණ ප්‍රධාන වශයෙන් අද පවතින ස්වදේශික කලාවේ මූලාරම්භයට ප්‍රධාන වශයෙන් දායක වන්නට ඇතැයි මේ පිළිබදව මා දන්නා සුළු දැනුම් ප්‍රමාණයෙන් හැගීමක් තිබේ. ඒ මහතාට අමතරව තවත් කලා ශිල්පීන්  බොහෝමයක් ප්‍රකටව අප්‍රකටම මෙම සද්කාර්යයට කාලානුරූපව හෝ සමකාලීනව දායකවන්නට ඇති අතර එම හැරවුම් ලක්‍ෂය අද පවතින කලාවට මුල්ගලක් තැබුවා යයි නම් පැවසිය හැකිය.

සිංහල සිනමාව ගත්විටද, එයද මුලින් ඉන්දියානු ආභාශය සහ ඉන්දියාවේ තාක්‍ෂනික දායකත්වයක් නොමැතිව කරගෙන යාමේ හැකියාවක්ද නොතිබූ අතර පසුකලීනව ක්‍රමිකව අපේ රටේදීම අනන්‍යතාවයකින් යුතුව කරගෙන යාමේ තත්ත්වට ලගාකර ගත්තකි.

ඒ අනුව ගත්විට පිටරට ඔපෙරාවක්, නාට්‍යයක්, චිත්‍රපටියක් හෝ වෙනයම් කලා නිර්මාණයක් අපේ නිර්මාණ හා සන්සන්දනය කරමින් තවමත් දියුුණූවෙමින් පවතින අපේ රටේ දේ හෑල්ලුවට ලක්කිරීම සාධාරණදැයි සිතා බැලිය යුතුය.

සුභාවිතය, මෙරට ජනතාවගේ හදවතට ආමන්ත්‍රණය කිරීමට හැකිවීම සේම යම් ගුණාත්මක බවත් ඊයේට වඩා අදටත්, අදට වඩා හෙටටත් ලබාදෙන්නට කටයුතු කිරීම පැසසිය යුත්තකි. උදහරණයක්ස ලෙස,  සරල වේවා, සම්භාව්‍ය ශාස්ත්‍රීය වේවා, අප රටේ සංස්කෘතික ගුණාත්මක භාවය කෙලසන හෝ අසභ්‍ය, දෙපිට කැපෙන වදන් යොදා තැනෙන ගීත ඉහල ගුණයෙන් යුතුවූවත් පිළිගත හැකිද?

සත්‍ය වශවෙන්ම විවිද හඩපරාස, ශබ්ද සංකලන යනාදිය පරිපූර්ණ වූ ඔපෙරාවක් තේරුම් ගැනීමට හා රසවිදීමට හැකි ප්‍රේක්‍ෂකයන් අප රටේ දැනට සිටින්නේ සුළුතරයකි. එය බහුතරයක් කිරීමටම එකවර ඔපෙරා වට හුරු කිරීමට වඩා සරල සංගීතයේ ඉන් ඔබ්බට ඇති පියවර කරා ගොස් එතැනිින් තව තවත් ඉහලට යාම තුලින් සරල සංගීත මානයෙන් එහා ඇති මෙම ඔපෙරා සංගීතයටද නැඹුරුකමක් දක්වන පිරිසක් බිහිවනු ඇත.

අතිවිශීෂ්ඨ සංගීත්‍යඥයන් වන මොසාර්ට් බිහිවූ අද ඔස්ට්‍රිියාව ලෙස සැලකෙන දේශයද, බීතෝවන් බිහිවූ ජර්මනියේද එකවර ඔපෙරා හෝ සම්භාව්‍ය ශාස්ත්‍රීය බටහිර සංගීතය බිහිනොවූ බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. එකිනෙකට ආසන්න යම් කාල සීමාවක සහ යාබද රටවල් දෙකක මෙම දෙදෙනාම ජීවත්ව සිටීම යනාදියට අමතර මෙම රටවල් රෝමානු ආභාෂය තදින් ලැබී තිබීම, විවිද සංස්කෘතික දේශපාලනික හා ආගමික හැලහැප්පීම් වලට එම අවධියට පෙර හා එම අවධියේ නිරතුරු ලක්වීම මධ්‍යතන යුගය නිමාවී පුනරුද යුගයට පා තබා තිබීම, පෞද්ගලික අභිලාශයන් හා ඉලක්ක යනාදිය ද වඩාත් හොදින් අනුගමනය කිරීම වැනි කාරණා අදටත් වසර 300 කට ආසන්න කාලයකදීම එම කලාපයේ උසස් සංගීතයක් බිහීවීමට හේතු වන්නට ඇති.

එසේම ලිපිය අවසන් කරන්නට යන මේ මොහොතේ මීට වසර හතරහමාරකට පමණ පෙර මා විිසින්ම සත්සමුදුරට ලියූ - ඔපෙරාවෙන් බිහිවුන වාර්ගිකත්වය, විසිවන සියවසේදී ජර්මනියෙන් බිහිවූ නව ක්‍රිස්තුස්වහන්සේ සහ අදුරේ බලය සොයා ගිය වුන් ගැන - Before WWII - Part VII - ලිපිය පිළිබදව මතක් කරනු කැමැත්තෙමි. කෙතරම් උසස් වූවත් 19 වන සියවසේ ජර්මනියේ සිටි විශිෂ්ඨ ගණයේ ඔපෙරා සංගිතඥයෙකු වූ Richard Wagner ගේ (1813 - 1883) ඔපෙරාවන් තුල ඇති අන්තවාදීත්වය හිට්ලර් වැනි පුද්ගලයන්ට ලෝකය එකම අපායක් කිරීමට යම් ජීවයක් සැපයූ බව ලිපිය අවසන් කරමින් පවසමි.