ඉස්සර කාලේ ඔපරේශන් කරන්න ගත්ත බිය ජනක අවි ආයුද - Scary Surgical Tools in Old days

අද ලිපිය නම් ඔබගේ සතුට දනවන එකක්දැයි නොදනිමි. මන්ද මෙම බියජනක පැරණි කාලයේ සැත්කම් උපකරණ  දකින රෝගියා පවා තම රෝගය කෙසේවෙතත් බිය නිසාම මියගියාදෝ යන සැකයත් මතුවේ. කෙසේ නමුත් මෙම සමහර උපකරණ පිළිබද යමක් පැවසීමට මගේ ශබ්දකෝශයේ වචන හිඟකම හෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබද මගේ දැනුම මදිකම නිසාදෝ යන සැකයද ඉස්මතුවූ නිසා ඒවා සිංහලට පරිවර්ථනය නොකල අතර ඔබම සිංහලට පෙරලා ගන්නේ නම් මැනවි. මට නම් මේවා දැක්ක සැනින්ම චකිතයක් හා බියක් ජනනය වූ බව කියන්නට ඕනෑ අතර ඔබට දැනෙන අවංක සිතුවිල්ලද සටහන් කරන්නේ නම් වඩාත් හොදය.

Amputation Knife (1700s)

මෙම වක් පිහිය 18 වන ශතවර්ශයේ සැත්කම් වලදී අංග ඡේදනයේදී වක්‍රකාර කැපුම් සමේ සහ මාංශ පේශිවල සිදු කිරීම සදහා යොද ගන්නා ලද බව පැවසේ. කෙසේවෙතත් 1800 ගණන් වලදී කෙලින් අතට දිග පිහි මේ කර්තව්‍ය කිරීමට වඩාත් ජනප්‍රිය වී ඇත. (හැබැයි අපේ රටේ සහ තවත් බොහෝ රටවල මෙවැනි පිහි කෝලාහල වලදී “සාමය ස්ථාපිත කිරීම” සදහා කරනු ලබන කැපීම් කෙටීම සදහා තවමත් භාවිතා කරනු ලබන බව මාධ්‍ය මගින් ගෙනෙනු ලබන පුවත් වලදී පෙනේ.විශේෂයෙන් මීට දශකයකට පමණ පෙර රුවන්ඩාවේ හා බු‍රුන්ඩි වල තිබූ හුටු හා ටුට්සි ගෝත්‍රික ගැටුම් වලදී මේ හැඩයේ පිහිවලට තිබී ඇත්තේ පුදුම ඉල්ලුමකි).

Knives used for amputations during the 18th century were typically curved, because surgeons tended to make a circular cut through the skin and muscle before the bone was cut with a saw. By the 1800s, straight knives became more popular because they made it easier to leave a flap of skin that could be used to cover the exposed stump.

Amputation Saw (1600s)

17 වන සියවසේදී භාවිතා වූ මෙම කියත යොදා ගෙන ඇත්තේ සැත්කම් වලදී අස්ථී කැපීමටයි.

While some surgeons chose to flaunt their wealth with elaborately decorated saws like this, the crevices in the intricate engravings proved to be a breeding ground for germs.

Arrow Remover (1500s)

මෙය 16 වන සියවසේදී භාවිතා වී ඇති අතර ඒ කාලයේ එකිනෙකා මරා ගැනීමට තුවක්කුද නිපදවී තිබුනත් පැරණි දුණු ඊතලත් භාවිතාකරන්නට ඇති බැවින් එසේ ඇනුන ඊතල ඉවත් කිරීමට යොදාගන්නා ලද්දකි.

Not much is known about this tool, but it is hypothesized that it was inserted into the wound in a contracted position, with the central shaft used to grasp the arrow. The blades, which appear to have their sharp edges facing outward, were then expanded using the scissor-like handles, thus expanding the flesh around the arrow to prevent the arrowhead from ripping through the meat as it was pulled out.

Artificial Leech (1800s)

පැරණි වෙදකම් වලදී අපවිත්‍ර වූ රුධිරය ඉවත් කිරීමට කූඩැල්ලන් සමහර විශේෂ යොදා ගත් බව ඔබත් දන්නවා ඇති. ඒත් ඉතින් හැම වෙලාවෙම කූඩැල්ලන් සොයා ගැනීමට නොහැකිවේද යන සැකයෙන්ද දන්නෑ මෙම කෘත්‍රිම කූඩැල්ලා 19 වන සියවසේදී සොයාගෙන තියෙන්නේ. මෙය විශේෂයෙන් ඇසේ සහ කනේ ඔපරේශන් වලට යොදාගත් බව කියවෙනවා.

Bloodletting with leeches was such a popular treatment for a range of medical conditions that an artificial leech was invented in 1840 and was used frequently in eye and ear surgery. The rotating blades would cut a wound in the patient’s skin, while the cylinder would be used to produce a vacuum that sucked up the blood.

Bullet Extractor (1500s)

රොබින් හුඩ්ගේ කඩුව වගේ පේන මෙයත් 16 වන සියවසේදී භාවිතා වී ඇති අතර වෙඩි තැබීම් වලදී සිරුර තුලට කිදා බසින වෙඩි උණ්ඩ එලියට ඇද ගැනීමට භාවිතා කල “සුන්දර” මෙවලමකි.

Elongated bullet extractors could reach bullets embedded deeply in the patient’s body. Extractors like this one had a screw tip that could be inserted in the wound and lengthened to pierce the bullet so that it could be pulled out.

Cervical Dilator (1800s)

මෙම අනගි කුරිරු උපකරණය කාන්තාවන් වෙනුවෙන්ම හදන ලද්දක් බව පැවසෙන අතර මම කියනවාට වඩා ඔබම මෙම කොටස පරිවර්ථනය කරගත්විට එහි අනර්ඝත්වය හදුනාගත හැක.

This instrument was used to dilate a woman’s cervix during labor, with the amount of dilation measured on the scale by the handle. Such dilators fell out of favor because they often caused the cervix to tear.

Circumcision Knife (1770s)

අමනාපවෙන්න එපා මෙහෙම කියනවාට මෙම පිහිය යොදා ගෙන ඇත්තේ සමහර ආගම්වල  පිරිමි ලමුන් වෙනුවෙන් ඉටුකරන චාරිත්‍රයක් (Ritual circumcision) ඉටුකිරීම සදහායි.

Ritual circumcision is performed around the world in varying extents and for varying reasons, but few instruments used in the process are as intimidating as this European knife from the 18th century.

Ecraseur (1870s)

මේ අමුතු උපකරණය ගැන කීමට ඇත්තේ මෙය ආධාරයෙන් සැත්කම කරන ස්ථානයට රුධිර ගමනය අඩාල කර ඇත.

This ecraseur was used to sever hemorrhoids and uterine or ovarian tumors. The chain was looped over the mass and tightened using the ratchet, stopping the circulation of blood to the area.

Hemorrhoid Forceps (1800s)

තේරෙන විදියට නම් මේක යොදා ගෙන තියෙන්නේ ඔපරේශන් වලදී රුධිර සැපයුම අවහිර කිරීමටයි.

These forceps were used to grasp a hemorrhoid between the blades and apply pressure to stop the blood supply, causing the hemorrhoid to drop off.

Hernia Tool (1850s)

මේක නම් නමේ කියන විදියට හර්නියා සැත්කම් වලදී භාවිතයට ගන්නා ලද්දකි.

This unique tool was used after the restoration of a hernia. It was inserted into the body near the affected area and left there for a week to produce scar tissue that would help seal off the hernia.

Hirtz Compass (1915)

මේ කියන කොම්පාසුව යොදාගෙන තියෙන්නේ සංචාරයේ යෙදෙන කොට අතරමං වුනාම උතුර දකුන සොයා ගන්න නෙමෙයි, වෙඩි වැදුන කෙනාගේ කොතනද bullet එක තියෙන්නේ කියල දැනගන්න.

The Hirtz compass was used to accurately determine where bullets were located in the body so that they could then be removed with precision.

Hysterotome/Metrotome (1860s-90s)

මේ ශවලක් වගේ උපකරණයත් සැත්කම් වලදී කැපුම් ඇති කරන්න ගත්ත එකක් වගේ.

This hysterotome or metrotome was used to amputate the cervix during a hysterectomy.

Lithotome (1740s-1830s)

මුත්‍රාශයේ ගල් ඇතිවුනාම ඒවා ඉවත් කිරීම සදහා මුත්‍රාශය කැපීමට  ගත්ත Tool එකක්.

This lithotome was used to cut the bladder in order to remove stones. The shaft contained a hidden blade that was inserted into the bladder and then released using a spring handle.

Mouth Gag (1880s-1910s)

ඔපරේශන් වලදී සිහිය නැති කරල ඉන්න ලෙඩාගේ කටට මේක දාල තියෙන්නේ මුඛය හොදට විවෘත වීමෙන් වාතාශ්‍රය හොදට ලැබෙන්නයි.

This wooden, screw-shaped mouth gag would be inserted into an anesthetized patient’s mouth to keep the airway open.

Scarificator (1910s-20s)

තේරෙන විදියට නම් මේක යොදා ගෙන තියෙන්නේ තුවාල නරක් වුනාම ඒවායේ අපවිත්‍ර රුධිරය ඉවත් කිරීමටයි.

Scarificators were used in bloodletting. The spring-loaded blades in this device would cut into the skin, and a special rounded glass cup could be applied over the wound. When warmed, it would help draw the blood out at a faster rate.

Skull Saw (1830s-60s)

ගස් කපන්න ගන්න Chainsaw එකේම කුඩා අවධියේ ෆොටෝ එකක් වගේ පේන මේ කියත යොදා ගෙන තියෙන්නේ හිස්කබලේ සැත්කම් වලදී අනෙක් උපකරන ඇතුල් කරන්න පහසුවෙන්න,  ඊට කලින් හිස්කබලේ සැලකිය යුතු කොටසක් ඉවත් කරන්නයි.

This hand-cranked saw’s blades were used to cut through sections of the skull, allowing for access by other instruments.

Tobacco Smoke Enema (1750s-1810s)

මෙම උපකරණය දැනුත් භාවිතා වුනා නම් අපේ සිගරට් බොන උදවිය හුඟක් සතුටුවේවි. ඒ කාලේ දුම්කොල දුම යොදාගෙන තියෙනවා මල බද්ධයට ප්‍රතිකාරයක් ලෙස ඒකට යොදාගත්ත මුලින් කියපු අයනම් ආස වෙයි කියල හිතෙන ගැජට් එකක්. වැඩි විස්තර පහල තියෙනවා. ටිකක් මහන්සිවුනොත් ඒක සිංහලට පෙරලල, මම කියන්නේ බොරුද කියල දැන ගන්න පුළුවන්.

The tobacco enema was used to infuse tobacco smoke into a patient’s rectum for various medical purposes, primarily the resuscitation of drowning victims. A rectal tube inserted into the anus was connected to a fumigator and bellows that forced the smoke towards the rectum. The warmth of the smoke was thought to promote respiration, but doubts about the credibility of tobacco enemas led to the popular phrase “blow smoke up one’s ass.”

Tonsil Guillotine (1860s)

පේන විදියට නම් උගුරේ සෙම් ගෙඩි හැදිල අමාරුවුනාම ඒවා ඉවත් කරන්න ගත්ත එකක් වගේ.

This method of removing tonsils worked much like a traditional guillotine, slicing off the infected tonsils. This “double guillotine” design meant that both tonsils could be removed at the same time. Tonsil guillotines were replaced by forceps and scalpels in the early 20th century due to the high rate of hemorrhaging and the imprecise nature of the device, which often left tonsil remnants in the mouth.

Trephine (1800s)

අම්මෝ!!! මේක නම් කියන කොටත් ඇඟ හිරිවැටෙනවා. ඔපරේශන් වලදී හිස් කබල සිදුරු කරන්න ගත්ත එකක්.

This trephine was a hand-powered drill with a cylindrical blade that was used to bore into the skull. The spike in the center was used to start the procedure and to hold the blade in place while cutting.

Vaginal Speculum (1600s)

මේක සිරුරේ තුවාල පිළිබද නිශ්චිත විනිශ්චයකට එන්න හොද දැක්කමක් ඒ ගැන ගන්න වගේම කාන්තාවන්ගේ රෝගාබාදවලදිත් ගත්ත එකක්ළු. වැඩි විස්තර ඔයගොල්ලම පහල ඉංග්‍රීසියෙනම් තියෙන විස්තරය සිංහලට පෙරලා ගෙන බලාගන්නව නම් වඩාත් මනාපයි.

Specula have been used for thousands of years to allow doctors better vision and access to the vaginal area (or other body cavities) by expanding after insertion. This 17th century European example, which appears to use a cranking motion to expand, is more ornate and intimidating than most.

මේ උපකරණ නම් දැනට මෙපමණයි. ඔබව බියවැද්දීමට නෙමෙයි මේවා පෙන්නුවේ. මීට කලින් දැකල නැතුව ඇතියි කියල හිතල, ඒ ගැනත් දැනකියාගන්නයි. ඔබ‍ට මේ ගැන දැනෙන හැටිත් කියන්න...