ස්පාඥයේ වාමාංශිකයන්ට එරෙහිව දක්‍ෂිනාංශිකයන් - III

දෙවන ලෝක යුද්දයට පෙර ලිපි පෙලේ තවත් ලිපියක් ලෙස අද ඔබට ගෙන එන්නේ දෙවන ලෝක යුද්දයට පෙර සිදුවූ තවත් ජර්මානු හිතවාදී ආණ්ඩු පෙරලියක් පිළිබදවයි. මෙම ආණ්ඩු පෙරලිය සිදුවුනේ ස්පාඥයේදී ඒ 1936 ජූලි 17 සිට 1939 අප්‍රේල් 01 දා සිදුවූ ස්පාඥය සිවිල් යුද්දයෙන් අනතුරුවයි.

ලේ හෙලවීම් රැසක් සිදුවූ මෙම කැරැල්ල සිදුවූයේ වාංමාශික ආණුඩුවක් වූ දෙවන ස්පාඥය ජනරජය හා හමුදා ජනරාල්ව‍රයෙකු වූ Francisco Franco නායකත්වයෙන් මෙහෙයවුන දක්‍ෂිනාංශික ජාතිකවාදී කැරලිකරුවන් අතරේයි. මෙම සිවිල් යුද්දය එරට හමුදාවේ ඉහල නිළධාරීන් කිහිප දෙනෙකුගේ කුමන්ත්‍රණයකික් පසුව ඇරඹුන මෙම යුද්දයට ආසන්නම හේතුව Franco ඇතුළු හමුදාවේ ජනරාල්වරුන් කිහිපදෙනෙකුම තමන් එතෙක් දැරූ තනතුරුවලින් පහත දැමීමයි. මේ සමග ඇතිවූ  නොහදනෝක්කඩු සමග ඇරඹුන යුද්දයට  නායකත්වයදුන් Francisco Franco යනු හමුදාමය පසුබිමක් ඇති පවුලක 1892 දී උපත ලෑබ පසුව නාවික හමුදාසේවයට එක්ව පසුව ස්පාඥය යුද හමුදා සේවයට එක්වන ඔහු 1926 දී එනම් ඔහුට වයස 34 ක් ව තිබියදී ජනරාල් පදවියකින්ද පිදුම් ලැබූවකු වන අතර එවකට යුරෝපයේ සිටි ලාබාලම ජනරාල්වරයා ලෙස සැලකෙන්නේද ඔහුයි. ඔහු මෙතරම් ඉක්මනින් හමුදාසේවයේ ඉහලටම එන්නට හේතුව 1920-1926 අතර කාලයේ උතුරු මොරොක්කෝවේ ස්පාඥය සටන් වැදුන Rif War නැතහොත් the Second Moroccan War දී  දෙවන අණදෙන නිළධාරියා ලෙස දැක්වූ දක්‍ෂතාවයයි.

ස්පාඥය රජපවුලේ හිතවතෙකු වූ ජනරාල් Franco එම රාජාණ්ඩුව 1932 දී බිච වැ‍ටීමෙන් පසුව බිහිවූ ආණ්ඩුව සමග එතරම් ඇයිහොදයියක් නැති දේශපාලනයෙන් තොර පුද්ගලයෙකු ලෙස තම රාජකාරිය කරගෙන ගිය අතර ඔහු හා ආණ්ඩුව අතර ප්‍රථම ගැටුම නිර්මාණය වුනේ එවකට ඔහු ප්‍රධානියා‍ ලෙස සේවය කල, කැඩෙට් නිළධාරීන් පුහුණු කල හමුදා ඇකඩමිය, ආණ්ඩුවේ යුද අමාත්‍යවරයා විසින් වසා දැමූ පසුව වන අතර ඉන්පසුව කාර්යභාරයක් නොමැති ජනරාල්වරයෙකු බවට පත්වනවා පමණක් නොව ආණ්ඩුවේ විපරමටද ලක්වූ අයෙකු බවට පත්වූ පසුවයි.

කෙසේවෙතත් රටතුල රජකල ස්ථාවරත්වය, ඉහලපෙලේ හමුදා හා දේශපාලනඥන්ගේ ඝාතන සමග නොසන්සුන් තත්ත්වයකට පත්ව තිබූ ස්පාඥයේ එවකට සමාජ වටපිටාව තුල 1936 මහා මැතිවරණයෙන් පසුව සිදුවූ හමුදාවේ වෙනස්කම් හා කුමන්ත්‍රණ සමග දක්‍ෂිනාශිංක ජාතිකවාදීන් කරලියට පැමිණෙන අතර ස්පාඥයේ ජනසහයෝගීත්වය දෙපාර්ශවයකට බෙදී යන අතර ආගමික, දේශපාලනික හා හමුදාමය කොටස්ද දෙපාර්ශවයකට බෙදී ඇනකොටා ගන්නා තත්ත්වයට පත්වී එය වසර තුනක් පමණ කාලයක් බිහිසුනු ලෙස ගෙවීයයි.

මෙම සිවිල් යුද්දය ස්පාඥයේ රටවැසියන් අතර පවතින යුද්දයක් වූවත් එයට බාහිර සහයද නොමදව ලැබුනි. ජාතිකවාදී පාඨය සමග දේශපාලනය කෙරුන ජර්මනියේ සහ ඉතාලියේ සහය මෙම කැරලිකරුවන්ට ලැබුන අතර Francisco Franco ගේ දේශපාලන ප්‍රවිශ්ඨයද ෆැසිස්ට් ස්වරුපයක් ගත් නිසා ෆැසිස්ට්වාදයම සරණගිය ජර්මනිය හා ඉතාලියද මෙම නවතම මිතුරාට හොදට ගැලපුන අතර අසල්වැසි පෘතුගාලය, සෝවියට් දේශය හා මැක්සිකෝවේ සහය වාමාංශික පාලක ආණ්ඩුවට ලැබුනි. මෙම සහය මූල්‍යමය හා ආයුදවලින් පමණක් නොව හමුදාමය වශයෙන් යුද්දයට සහභාගීවීමෙන්ද ලබා දුන්හ.මේ තිබෙන්නේ එලෙස මෙම යුද්දයට සම්බන්ධවූ පාර්ශවයන් හා ඔවුන්ට යුද්දයෙන් සිදුවූ හානි පිළිබදව දළ සටහනක් හා යුද්දයේදී  ගන්නා ලද සේයාරූ සමූහයකි.

නොබියම සතුරා ඉදිරියට පැමිණීම

ගුවන් ප්‍රහාර වලින් වැලකීමට සාමන්‍ය වැසියන් ගන්නා උත්සාහය

ගුවන් ප්‍රහාරයකින් පසුව උඩු ගුවනේ සිට ගන්නා ලද සේයාරුවක්

ප්‍රතිවාදියෙකු අල්ලා ගැනීම

ෆැසිස්ට් කැරලිකරුවන්ගේ ජයට වඩා ඇමරිකාවද අපේක්‍ෂාකලේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රජයේ පැවැත්මයි.
මේ ඇමරිකාවෙන් එරට රජයට පරිත්‍යාග තරන ලද ගිලන් රථයකි

කැරලිකරුවන්ට එරෙහිව කාන්තාවන් පුහුණු කරන අයුරු

කදුකරයේ සිට හමුදාවෙත පහර දෙන දක්‍ෂිනාංශික කැරලිකරුවන්

මේ පිපිරුම පරමාණු බෝම්බ සොයා ගැනීමට බොහෝ කලකට පෙර සිදුවූවකි

වසර තුනක් ඇවිළුන මෙම යුද්දයෙන් ජාතිකවාදී දක්‍ෂිනාංශික කණ්ඩායම ජයගත් අතර Francisco Franco එරට නායකත්වයට පත්විය. ඔහුගේ පාලනය එතැන් සිට 1975 දී ඔහු මිය යන තාක් පැවතුන අතර එය ඒකාධිපති එකක් විය. උග්‍රවාමාංශික විරෝධියෙකු වූ ඔහු දෙවන ලෝක යුද්දයේදී ජර්මනියට සහය පලකල අතර තමන්ට බලයට පත්වීමට උපකාර කල ජර්මානුවන්ගේ සහයට ඔහුගේ හමුදාද සෝවියට් දේශයට පහරදීමේදී නැගෙනහිර යුද පෙරමුනේදී එක්විය. ඔහුගේ කාලය තුල ස්පාඥයේ සමූහ සිරකදවුරු පවා ස්ථාපිත කර තිබූ අතර විරුද්ධවාදීන් දැඩි ලෙස මර්ධනය කිරීම ඔහුගේ කාලයේ සුලභ විය.

දෙවන ලෝක යුද සමයේදී ඔහුව බලයෙන් පහකිරීමට ඇමරිකානු-ලතින් ඇමරිකානු එකමුතුවක් තිබුනද දෙවන ලෝක යුද්දය නිමාවෙන් පසුව ඇමරිකාව හා ඔහුගේ නායකත්වයෙන් යුතු රජය ගජ මිතුරන් වූ අතර එයට හේතුව වූයේ ඇමරිකාවේ කොමියුනිස්ට් විරෝධී ප්‍රතිපත්තියට Francoගේ උග්‍ර කොමියුනිස්ට් විරෝධී ප්‍රතිපත්තිද මනාලෙස ගැලපීමයි.

මේ ප්‍රධාන කතාවට අමතරව තවත් සිදුවීමක් ගැනද කිවයුතුය. 1936 දී ග්‍රීස්ම ඔලිම්පික් තරඟාවලිය පැවැත්වුනේ ජර්මනියේ බර්ලින් නුවරදී වූ අතර එවිට ජර්මනියේ සුපිරි පාලකයා වූයේ හිට්ලර්ය. සුදු වර්ණභේදවාදී ආර්ය ජනතාවක් පිළිබදව දැඩි මතධාරියෙකුවූ ඔහු සෑම විටකම මෙම තරඟයේදීද බලාපොරොත්තුවූයේ සුදු ජාතිකයන්ගේ ජයග්‍රහණ පිළිබදවයි.
එහෙත් ඇමරිකාව නියෝජනය කරමින් පැමිණ සිටි කළුජාතික තරඟකරුවෙකු වූ Jesse Owens ඔලිම්පික් ඉතිහාසයේ නොමැකෙන මතකය් ඉතිරිකරමින් දුර පැනීම, මීටර් 100, මීටර් 200 හා මීටර් 100 x 4  සහය දිවීම යන ඉසව් හතරෙන්ම රන් පදක්කම් දිනා එකම ඔලිම්පික් තරඟයකදී රන් පදක්කම් හතරක් දිනා ගත් ප්‍රථමයා වීමට සමත්වූ අතර දැඩි වර්ණභේදවාදියෙකු වූ හිට්ලර්ට මෙය ඉහිළුම් නොදෙන සිදුවීමක් විය. මේ නිසා තරඟය නරඹමින් සිටියත් පදක්කම් ප්‍රධානය කරන අවස්ථාවලදී එය මඟහැර යාම හිට්ලර්වෙතින් සිදුවී අතර තවත් කිවයුත්තක් වන්නේ වර්ණභේදවාදය එවකට කොතරම් සුදු ජාතිකයන් අතර ඔඩුදුවා පැවතුනේද යත් ඔවන්ස්ගේ තරඟ ජයට සුභපතා ඔහුගේම රටේ ජනපතිවරයා වූ ෆ්‍රැන්ක්ලින් ඩි රුස්වෙල්ට් පවා සුභ පැතුම් නොඑවීමයි. තවද මෙවන් ජයග්‍රායකයන් ධවල මන්දීරයට කැදවා භෝජන සංග්‍රහයක්ද ලබාදී සව්දිය පිරීම සම්ප්‍රධායක් වූවත් ඔවන්ස්ට උරුම තිබුනේ කළුහමක් නිසා එම භාග්‍යද අහිමිවිය. අඩුම තරමින් රුස්වෙල්ට් ගෙන් පසුව නායකත්වයට පත්වූ ටෲමන්වත් මේ වැරැද්ද නිවැරදි කිරීමට ඉදිරිපත් නොවූහ.

කෙසේවෙතත් ටෲමන්ගෙන් පසුව 1953 දී බලයට පැමින ඩිවයිට් අයිසන්හවර්, 1955 දී ඔවන්ස් යනු "ක්‍රීඩා තානාපතිවරයෙකු" ලෙස ගරුබුහුමනට ලක්කිරීම පැසසිය යුතු කරුණකි.

මේ ජර්මනියේ දර්ශනයක් නොව ඇමරිකාවේ නිව්යෝර්ක් නුවර නාසි ශාඛාවේ දර්ශනයකි.
නාසින්ට සුදුහම ඇත්තන්ගේ සහයට තවත් සාක්‍ෂියක්

ගුවන් නෞකා ලෝකයෙන් තුරන්ව යාමට පෙරාතුව ජර්මනිය හා ඇමරිකාව අතර ගමනාන්තයකදී
ඇමරිකාවේ එම්පයර් එස්ටේට් ගොඩනැගිල්ල අසලින් යන අවස්ථාවක්

දැන් මෙම ලිපියද අවසන් කරනු ලබන අතර තවත් දෙවන ලෝක යුද්දයට පෙර සිදුවීම් රැසක් සමග තවත් ලිපියකින් හමුවෙමු...

මීට පෙර මෙම තේමාව යටතේ ලියන ලද ලිපි -
දෙවන ලෝක යුද්දයට නෑකම් කියන ඔබ නොදුටූ පින්තූර හා විස්තර - I
කළු කමීසකාරයන්, ඉතියෝපියානු ආක්‍රමණය හා මුසලෝනි පිළිබදව ඔබ නොදුටූ නොඇසූ දේවල් - දෙවන ලෝක යුද්දයට පෙර - II

මූලාශ්‍ර -

http://www.onwar.com/aced/nation/sat/spain/fspain1936.htm
http://www.historylearningsite.co.uk/causes_spanish_civil_war.htm