හැඳින්වීම
ශ්රී ලංකාවේ වැඩිහිටියන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු දැන් දියවැඩියාව සමඟ ජීවත් වෙනවා. මෙය අපේ රටේ මහජන සෞඛ්ය ක්ෂේත්රයට විශාල අභියෝගයක් වන අතර, මෙම රෝගය නිහඬ වසංගතයක් ලෙස ක්රමයෙන් අපේ සමාජය තුළට ව්යාප්ත වෙමින් පවතී.
දියවැඩියාව යනු කුමක්ද?
දියවැඩියාව යනු ශරීරයේ රුධිරයේ සීනි මට්ටම අසාමාන්ය ලෙස ඉහළ යන තත්ත්වයකි. මෙය සිදුවන්නේ අග්න්යාශයේ නිපදවන ඉන්සුලින් හෝමෝනය ප්රමාණවත් නොවීම හෝ ශරීරය ඉන්සුලින් නිසි ලෙස භාවිතා කිරීමට නොහැකි වීම නිසාය.
දියවැඩියා වර්ග
වර්ගය 1 දියවැඩියාව: අග්න්යාශය ඉන්සුලින් නිපදවීම නතර කරයි. මෙය බොහෝ විට ළමා වියේදී හෝ තරුණ වියේදී ආරම්භ වේ.
වර්ගය 2 දියවැඩියාව: ශරීරය ඉන්සුලින් නිසි ලෙස භාවිතා නොකරයි. මෙය වඩාත් සුලභ වර්ගය වන අතර ශ්රී ලංකාවේ දියවැඩියා රෝගීන්ගෙන් 90%කට වඩා මෙම වර්ගයට අයත් වේ.
ශ්රී ලංකාවේ තත්ත්වය කෙතරම් බරපතලද?
මෑත සංඛ්යා ලේඛන වලින් හෙළි වන කරුණු බරපතල වේ:
- වැඩිහිටියන්ගෙන් 20%ක් දියවැඩියාව සමඟ ජීවත් වෙති
- බොහෝ දෙනෙක් තමන්ට දියවැඩියාව ඇති බව නොදනී
- නාගරික ප්රදේශවල ප්රචලිතභාවය ග්රාමීය ප්රදේශවලට වඩා වැඩියි
- වයස අවුරුදු 40ට වැඩි පුද්ගලයන් අතර තවත් ඉහළ අවදානමක්
දියවැඩියාවට හේතු කුමක්ද?
ජීවන රටාව
- අධික කැලරි ආහාර පාලනය: සීනි, පිෂ්ඨය සහ මේද අධික ආහාර ගැනීම
- ශාරීරික ක්රියාකාරකම් නොමැතිකම: කාර්යාල කටයුතු, රූපවාහිනිය ඉදිරියේ වාඩි වී සිටීම
- තරබාරුකම: අධික ශරීර බර දියවැඩියාවට ප්රධාන අවදානම් සාධකයකි
- මානසික ආතතිය: නිරන්තර ආතතිය හෝමෝන සමතුලිතතාවයට බලපායි
ජානමය හේතු
- පවුලේ ඉතිහාසය වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි
- දෙමාපියන්ට දියවැඩියාව තිබේ නම්, දරුවන්ට අවදානම වැඩියි
පරිසරය හා ආර්ථික හේතු
- සෞඛ්ය සම්පන්න ආහාර මිල අධිකය
- ප්රවේශමෙන් සකස් කළ ආහාර ලාභදායී හා පහසුය
- ව්යායාම කිරීමට ඉඩකඩ හා වේලාව සීමිතය
රෝග ලක්ෂණ හඳුනාගන්නේ කෙසේද?
සුලභ රෝග ලක්ෂණ:
- නිතර පිපාසය වීම
- නිතර මුත්රා කිරීම (විශේෂයෙන් රාත්රියේ)
- පැහැදිලි හේතුවක් නොමැතිව බර අඩු වීම
- ඉක්මන් වෙහෙසක් හා තෙහෙට්ටුව
- බොඳ දැක්ම
- තුවාල හා කැපුම් සෙමින් සුව වීම
- අත් පා හිරි වීම හෝ වේදනාවක් දැනීම
ප්රතිකාර නොකළහොත් ඇති විය හැකි සංකූලතා
දියවැඩියාව නිසි ලෙස පාලනය නොකළහොත්, බරපතල සෞඛ්ය ගැටලු ඇති විය හැක:
හෘද වාහිනී රෝග
- හෘදයාබාධ හා ආඝාත අවදානම දෙගුණ වේ
- රුධිර පීඩනය ඉහළ යාම
වකුගඩු රෝග
- වකුගඩු අකර්මණ්ය වීමට ප්රධාන හේතුවයි
- ඩයලිසිස් අවශ්ය විය හැක
ඇස් රෝග
- දියවැඩියා දෘෂ්ටි විකෘතිය (Diabetic Retinopathy)
- අන්ධභාවය පවා ඇති විය හැක
ස්නායු හානිය
- අත් පා හිරි වීම හා වේදනාව
- ආහාර ජීර්ණ ගැටලු
පාද ගැටලු
- කැපුම් හා තුවාල සුව වීම ප්රමාද වීම
- බරපතල අවස්ථාවලදී පාද කපා ඉවත් කිරීමට සිදු විය හැක
වැළැක්වීම හා පාලනය
ආහාර පාලනය
කළ යුතු දේ:
- එළවළු හා පළතුරු වැඩියෙන් අනුභව කරන්න
- සම්පූර්ණ ධාන්ය තෝරන්න (රතු හාල්, කුරක්කන්)
- මාළු හා කුකුල් මස් වැනි මාංශ ප්රෝටීන
- ප්රමාණවත් ජලය පානය කරන්න
වළකින්න:
- සුදු හාල්, සුදු පාන්, සුදු සීනි
- කාබෝහයිඩ්රේට් අධික ආහාර (අර්තාපල් වැනි අල වර්ග විශේෂයෙන්)
- තැම්බූ හා ගැඹුරු තෙල් බැද ආහාර
- සීනි අධික බීම හා අතුරු කෑම
ශාරීරික ක්රියාකාරකම්
- දිනකට විනාඩි 30ක් ඉක්මන් ඇවිදීම
- සතියකට දින 5ක් හෝ ඊට වැඩියෙන් ව්යායාම
- යෝග හා භාවනාව ආතතිය අඩු කිරීමට
- නිතිපතා ශාරීරික ක්රියාකාරකම්වල නිරත වීම
නිතිපතා පරීක්ෂණ
- අවුරුදු 40ට වැඩි සෑම කෙනෙකුම වසරකට වරක් පරීක්ෂා කළ යුතුය
- අවදානම් සාධක ඇත්නම් නිතර පරීක්ෂා කරන්න
- රුධිර සීනි, HbA1c පරීක්ෂණ (මාස 03 කට වරක් මෙම පරීක්ෂනය සිදුකළ යුතුම වේ).
බර පාලනය
- සෞඛ්ය සම්පන්න BMI පවත්වා ගැනීම
- ශරීර බර 5-10%කින් අඩු කිරීමෙන් පවා විශාල වෙනසක්
වෛද්ය ප්රතිකාර
ඖෂධ
- මෙට්ෆෝමින් වැනි මාත්රා ඖෂධ (වෛද්ය උපදෙස් මත ලබා ගන්න)
- ඉන්සුලින් එන්නත් (වෛද්ය උපදෙස් මත අවශ්ය නම් ලබා ගන්න)
- නිතිපතා වෛද්යවරයා හමුවීම
නිරීක්ෂණය
- නිවසේදී රුධිර සීනි පරීක්ෂා කිරීම
- HbA1c පරීක්ෂණ (සාමාන්යයෙන් 3 මාසකට වරක්)
- වකුගඩු හා ඇස් නිතිපතා පරීක්ෂා කිරීම
රජයේ දායකත්වය හා අපගේ වගකීම
ශ්රී ලංකා රජය නොමිලේ දියවැඩියා සායනවලින් සේවා සපයයි. නමුත් මෙම අර්බුදය විසඳීමට සමාජයේ සෑම කෙනෙකුගේම සහයෝගය අවශ්යයි.
පුද්ගල වගකීම:
- සෞඛ්ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් පවත්වා ගැනීම
- නිතිපතා සෞඛ්ය පරීක්ෂණ
- පවුලේ සාමාජිකයන් දැනුවත් කිරීම
සමාජ වගකීම:
- දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන්
- සෞඛ්ය සම්පන්න ආහාර ප්රවර්ධනය
- ව්යායාම කිරීමට පහසුකම් සැපයීම
නිගමනය
දියවැඩියාව බරපතල රෝගයක් වුවද, නිසි දැනුම, හොඳ ජීවන රටාවක් හා නිතිපතා වෛද්ය සත්කාර මගින් සාර්ථක ලෙස පාලනය කළ හැකියි. ශ්රී ලංකාවේ වැඩිහිටියන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකු මෙම රෝගයෙන් පීඩා විඳින මෙම යුගයේදී, අප සෑම කෙනෙකුම වගකීමෙන් කටයුතු කළ යුතුයි.
ඔබේ සෞඛ්යය ඔබේ දෑතේ. අද සිටම සෞඛ්ය සම්පන්න ජීවිතයක් ආරම්භ කරමු!
මෙම තොරතුරු සාමාන්ය දැනුවත් කිරීම සඳහා පමණි. වෛද්ය උපදෙස් සඳහා නිසි වෛද්යවරයකු හමුවන්න.
(තොරතුරු ලබා ගැනීමට අන්තර්ජාලය සහ AI තාක්ෂනය ආධාර කර ගන්නා ලදි).
No comments:
Post a Comment